Μακρόν: Η Ευρώπη Έτοιμη να «Επαναφέρει» Κυρώσεις κατά του Ιράν – Τι σημαίνει για τη Μέση Ανατολή
Σε εξέλιξη που αυξάνει την ένταση στις διεθνείς σχέσεις, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είναι έτοιμες να επαναφέρουν διεθνείς κυρώσεις του ΟΗΕ κατά του Ιράν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2025. Σε συνέντευξη στο ισραηλινό κανάλι Channel 12, ο Μακρόν χαρακτήρισε τις πρόσφατες διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη ως «μη σοβαρές» και επιβεβαίωσε ότι η διαδικασία «snapback» –ο μηχανισμός αυτόματης επαναφοράς κυρώσεων– είναι πλέον αναπόφευκτη. Η κίνηση αυτή, σε συνεργασία με Βρετανία και Γερμανία (E3), έρχεται μετά την αποτυχία των συνομιλιών του Σεπτεμβρίου και σηματοδοτεί κλιμάκωση στην προσπάθεια περιορισμού του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Το Πλαίσιο της Κρίσης
Η απόφαση βασίζεται στη Συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (JCPOA), που υπεγράφη από E3, ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία και ΕΕ. Το Ιράν συμφώνησε να περιορίσει το πρόγραμμά του για άρση κυρώσεων, αλλά το 2018 ο Τραμπ αποσύρθηκε μονομερώς, επαναφέροντας κυρώσεις. Οι E3 ενεργοποίησαν στις 30 Αυγούστου 2025 μια 30ήμερη διαδικασία για επαναφορά κυρώσεων του ΟΗΕ, θέτοντας προϋποθέσεις: αποκατάσταση πρόσβασης επιθεωρητών IAEA, λογοδοσία για αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου και εμπλοκή σε διαπραγματεύσεις με ΗΠΑ. Οι E3 πρότειναν αναβολή έως έξι μήνες για σοβαρές συνομιλίες, αλλά η άρνηση του Ιράν οδήγησε στην απόφαση.
Ο Μακρόν δήλωσε: «Ναι, νομίζω ότι θα συμβεί, επειδή οι τελευταίες ειδήσεις από τους Ιρανούς δεν είναι σοβαρές». Αύριο, 19 Σεπτεμβρίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα ψηφίσει για ψήφισμα που θα άρθεί μόνιμα τις κυρώσεις –απαιτούμενο βήμα–, αλλά αναμένεται να αποτύχει λόγω έλλειψης εννέα ψήφων ή βέτο από ΗΠΑ, Βρετανία ή Γαλλία. Η Γαλλία τόνισε ότι παραμένει «απαιτητική, σαφής και συνεπής» στο ζήτημα.
Οι Ευρύτερες Συνέπειες
Η επαναφορά θα ενεργοποιήσει όλες τις κυρώσεις του 2015, όπως εμπάργκο όπλων, περιορισμούς πυραύλων και οικονομικές ποινές, πιέζοντας περαιτέρω την ιρανική οικονομία που υπέστη από αμερικανικές κυρώσεις: αύξηση πληθωρισμού, περιορισμός εξαγωγών πετρελαίου και δυσκολίες σε αγορές. Η Τεχεράνη κατηγορεί τις E3 για «παραβίαση νομικού πλαισίου», με τον Υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί να δηλώνει σε επικοινωνία με την ΕΕ ότι η απόφαση στερείται νομιμότητας.
Γεωπολιτικά, ενισχύει την πίεση εν μέσω κρίσεων στη Μέση Ανατολή, μετά ισραηλινές επιθέσεις τον Ιούνιο 2025 που υποστήριξαν οι E3. Μπορεί να επηρεάσει σχέσεις με Ρωσία και Κίνα, υποστηρικτές του Ιράν, και να περιπλέξει διαπραγματεύσεις στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Η Ευρώπη αφήνει πόρτα για νέες συνομιλίες υπό προϋποθέσεις, αλλά η εξέλιξη υπογραμμίζει τις προκλήσεις για παγκόσμια σταθερότητα, με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ως «αχίλλειο πτέρνα». Η επόμενη εβδομάδα φέρνει πιθανές αναταράξεις.
