Στο πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο «Ιθάκη», ο Αλέξης Τσίπρας επιστρέφει στα γεγονότα του 2015 και επιχειρεί μια εις βάθος αναμέτρηση με τα λάθη, τις επιλογές και τις εντάσεις της πρώτης του κυβερνητικής θητείας. Κεντρική θέση στις αναμνήσεις του κατέχει η απόφαση να τοποθετήσει τον Γιάνη Βαρουφάκη στο υπουργείο Οικονομικών — μια επιλογή που, όπως αναγνωρίζει πλέον, αποδείχθηκε προβληματική.

Από «πολύτιμο πλεονέκτημα» σε παράγοντα αποσταθεροποίησης

Ο πρώην Πρωθυπουργός αναφέρει ότι αρχικά ο Βαρουφάκης θεωρήθηκε σημαντικό «asset» λόγω της διεθνούς απήχησής του. Ωστόσο, μέσα σε μικρό διάστημα έγινε εστία δυσφορίας, τόσο για τους θεσμικούς συνομιλητές στο Eurogroup όσο και για πρόσωπα εντός της ίδιας της κυβέρνησης. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά:
«Πολύ γρήγορα ο Βαρουφάκης από ‘asset’ μετατράπηκε σε αρνητικό πρωταγωνιστή. Που δεν τον άντεχαν στο Eurogroup όχι μόνο οι απέναντι, αλλά ούτε οι πιθανοί μας σύμμαχοι, ακόμα και οι ίδιοι του οι συνεργάτες».

Ο Τσίπρας θυμάται ακόμη την προειδοποίηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο οποίος τον είχε συμβουλέψει:
«Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς υπουργό Οικονομικών. Χρειάζεσαι έναν κανονικό υπουργό Οικονομικών.»
Ο ιστορικός ηγέτης της ΝΔ, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είχε επισημάνει προσωπικά την «αλλοπρόσαλλη» στάση του Βαρουφάκη.

Η υπόθεση του Paris Match

Επιπλέον, το περιστατικό της φωτογράφισης του Βαρουφάκη και της συζύγου του στο Paris Match —με σκηνοθετημένες πόζες στο σπίτι τους, φόντο την Ακρόπολη και τραπέζι γεμάτο θαλασσινά— προκάλεσε σοβαρή ενόχληση στον Πρωθυπουργό, δημιουργώντας πρόσθετες τριβές στο κυβερνητικό στρατόπεδο, την ώρα που η χώρα βρισκόταν σε οικονομική ασφυξία.

Γιατί επιλέχθηκε ο Βαρουφάκης

Ο Τσίπρας αποκαλύπτει ότι η αρχική του πρόθεση ήταν να αναλάβει ο Γιάννης Δραγασάκης το οικονομικό επιτελείο, κάτι που εκείνος δεν αποδέχτηκε. Με τη διαπραγμάτευση να σχεδιάζεται ως «υψηλής έντασης» σύγκρουση με τους Ευρωπαίους, ο Βαρουφάκης φάνηκε κατάλληλος για την πρώτη φάση.

Το επίμαχο «σχέδιο Β» με τα κουπόνια

Στο βιβλίο φωτίζεται και η πιο φορτισμένη στιγμή των διαπραγματεύσεων: η συζήτηση περί «σχεδίου Β». Ο Βαρουφάκης είχε εισηγηθεί την κυκλοφορία κουπονιών αντί μετρητών για μισθούς και συντάξεις, εάν η Ελλάδα βρισκόταν εκτός ευρώ. Η αντίδραση του Τσίπρα ήταν οξύτατη:
«Καλά, είσαι με τα καλά σου; Ποιος συνταξιούχος θα δεχτεί κουπόνια αντί για σύνταξη;»
Ο πρώην Πρωθυπουργός σημειώνει ότι ο Βαρουφάκης πρότεινε ακόμη πλήρη ηλεκτρονικοποίηση των συναλλαγών μέσω κινητών τηλεφώνων, κάτι που θεωρήθηκε εκτός πραγματικότητας για το 2015.

Οι αναφορές σε Πολάκη, Ζωή, Βαρουφάκη, Παππά και Κασσελάκη — Προκόπη Παυλόπουλο και… Πάνο Καμμένο

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, ο Αλέξης Τσίπρας κάνει μια εκτενή αποτίμηση των σχέσεων, των συγκρούσεων και των προσωπικοτήτων που επηρέασαν την πολιτική του πορεία. Από τον χρόνο που ανέλαβε την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι την παραίτησή του, παραθέτει γεγονότα που ρίχνουν φως σε όσα συνέβαιναν πίσω από κλειστές πόρτες.

Με εξαίρεση τον Αλέκο Φλαμπουράρη, τον οποίο χαρακτηρίζει πολιτικό του μέντορα, μιλά ανοιχτά για λάθη, παρεξηγήσεις, προσωπικές ατζέντες και κρίσιμες στιγμές που συχνά έπληξαν —όπως αφήνει να εννοηθεί— το δικό του πολιτικό κεφάλαιο.

Για τη Ζωή Κωνσταντοπούλου γράφει ότι η διαχείρισή της ήταν από τις πλέον επώδυνες εμπειρίες εκείνης της περιόδου. «Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει να αναλάβει την θέση της προέδρου  της βουλής σε μια προσπάθεια να δώσουμε εικόνα ανανέωσης και μαχητικότητας».   

«Όταν την καλούσα να συζητήσουμε ρεαλιστικές εναλλακτικές για την περίπτωση της πληρους ρήξης με τους εταίρους εκείνη μου απαντούσε με μια αφοπλιστική αοριστία: «Να πάμε στον ΟΗΕ». 

«Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα και ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς», γράφει.

Οι τέσσερις αιχμηρές αναφορές στον Παύλο Πολάκη

Ο Πολάκης είναι το πρόσωπο που αναφέρεται περισσότερες φορές με κριτικό τρόπο. Ο Τσίπρας μιλά για:

• την υπόθεση των εμβολίων (όπου εξέτασε το ενδεχόμενο διαγραφής),
• τη σύγκρουση με τον Στέλιο Κιμπουρόπουλο,
• τις «προγραφές» δικαστών και δημοσιογράφων,
• καθώς και τις πιέσεις στη διαδικασία συγκρότησης των ψηφοδελτίων.

Παραδέχεται ότι αν και τον εξόργισαν πολλές κινήσεις του, δεν θέλησε να αποστασιοποιηθεί από εκείνον, αναγνωρίζοντας ότι «στην πολιτική, όπως και στη ζωή, ο χαρακτήρας δύσκολα αλλάζει».

Πάνος Καμμένος

Για τον Πάνο Καμμένο, ο Τσίπρας δίνει μια ιδιαίτερη ματιά: περιγράφει πως η συνεργασία τους ξεκίνησε σχεδόν τυχαία, όταν ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ έφτασε πρώτος στην Κουμουνδούρου —ακόμη και πριν από το προγραμματισμένο ραντεβού.
Σε αντίθεση με τις προσδοκίες του, ο Καμμένος δεν έθεσε όρους, ζητώντας μόνο το υπουργείο Άμυνας, κάτι που, σύμφωνα με τον συγγραφέα, στάθηκε «εντιμότατη» στάση. Ο Τσίπρας αναγνωρίζει ότι, παρά τις υπερβολές του, επέδειξε συνέπεια και δεν υπονόμευσε την κυβερνητική συνοχή.

Η περίπτωση Νίκου Παππά

Για τον Νίκο Παππά, ο οποίος καταδικάστηκε με ψήφους 13-0 στην υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών, ο Τσίπρας αναγνωρίζει ότι θα έπρεπε να του είχε ζητήσει να αποσύρει την υποψηφιότητά του πριν τις εκλογές, κρίνοντας ότι η στάση του υπήρξε «ανεπίτρεπτα επιπόλαιη».

Τα σκωπτικά σχόλια για τον Στέφανο Κασσελάκη

Οι αναφορές στον διάδοχό του στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανο Κασσελάκη, έχουν απολύτως σκωπτικό χαρακτήρα. Ο Τσίπρας παρομοιάζει την άνοδό του με την ιταλική ταινία «Viva la libertà»:
έναν «άσχετο» που βρίσκεται ξαφνικά στην ηγεσία, προκαλώντας αμηχανία και ευτράπελα, με την κομματική βάση —όπως υποστηρίζει— να τον επιλέγει από απόγνωση.