Η Σιωπηλή Γλώσσα του Νου: Η άγνωστη όψη της Σχιζοφρένειας που αφορά 1 στους 4 ασθενείς
Η σχιζοφρένεια, μία από τις πιο σύνθετες και παρεξηγημένες ψυχικές διαταραχές, έχει συνδεθεί στο μυαλό του κοινού κυρίως με ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις. Ωστόσο, μια πρωτοποριακή ελληνική μελέτη, που άλλαξε τα δεδομένα στην παγκόσμια ψυχιατρική κοινότητα, αποκαλύπτει ότι ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών παρουσιάζει ένα «κρυφό» σύμπτωμα που συχνά διαφεύγει της προσοχής. Η ανακάλυψη αυτή όχι μόνο εμβαθύνει την κατανόηση της νόσου, αλλά ανοίγει και νέους δρόμους για πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις.
Η Σχιζοφρένεια: Μια Πιο Σύνθετη Εικόνα
Μέχρι σήμερα, η κλινική εικόνα της σχιζοφρένειας χωρίζεται παραδοσιακά σε τρεις κύριες κατηγορίες συμπτωμάτων:
- Θετικά συμπτώματα: Είναι αυτά που “προστίθενται” στην πραγματικότητα του ασθενούς, όπως οι ψευδαισθήσεις (π.χ. ακουστικές φωνές) και οι παραληρητικές ιδέες (π.χ. η πεποίθηση ότι κάποιος τον καταδιώκει).
- Αρνητικά συμπτώματα: Αντιπροσωπεύουν την “έλλειψη” φυσιολογικών λειτουργιών, όπως η απάθεια, η έλλειψη συναισθηματικής έκφρασης και η κοινωνική απόσυρση.
- Γνωστικά συμπτώματα: Αφορούν δυσκολίες στη μνήμη, την προσοχή και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.
Η πρόσφατη έρευνα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), που δημοσιεύτηκε σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, έδειξε ότι υπάρχει και μια τέταρτη, λιγότερο γνωστή κατηγορία: οι ψυχοκινητικές διαταραχές.
Το «Κρυφό» Σύμπτωμα: Ψυχοκινητικές Διαταραχές και Κατατονία
Το “κρυφό” σύμπτωμα, που αφορά σύμφωνα με την ελληνική μελέτη περίπου έναν στους τέσσερις ασθενείς, δεν είναι άλλο από τις ψυχοκινητικές διαταραχές, οι οποίες συχνά συνδέονται με την κατατονία. Αυτές οι διαταραχές εκδηλώνονται ως:
- Ακινησία: Η έλλειψη κίνησης και η αδυναμία του ασθενούς να αντιδράσει σε ερεθίσματα.
- Αλλόκοτες στάσεις: Οι ασθενείς μπορούν να διατηρήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα άβολες ή παράξενες στάσεις.
- Στερεοτυπικές κινήσεις: Επαναλαμβανόμενες, άσκοπες κινήσεις (π.χ. ακαμψία, περίεργοι μορφασμοί).
Αυτά τα συμπτώματα χαρακτηρίστηκαν “κρυφά”, όχι επειδή δεν είναι ορατά, αλλά επειδή είναι συχνά παραγνωρισμένα από τους κλινικούς ψυχιάτρους. Σε αντίθεση με τις δραματικές ψευδαισθήσεις, οι ψυχοκινητικές διαταραχές είναι πιο λεπτές και απαιτούν εξειδικευμένη παρατήρηση για να εντοπιστούν.
Η Ελληνική Μελέτη που Άλλαξε τα Δεδομένα
Η έρευνα του ΑΠΘ, βασισμένη σε ένα μεγάλο δείγμα ασθενών, κατέδειξε ότι η συχνότητα των ψυχοκινητικών διαταραχών είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι θεωρούταν μέχρι πρόσφατα. Αυτό το εύρημα είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς υποδηλώνει ότι ένα υποσύνολο των ασθενών με σχιζοφρένεια πάσχει στην πραγματικότητα από κατατονική σχιζοφρένεια, έναν κλινικό τύπο που είχε σχεδόν εγκαταλειφθεί από την σύγχρονη ταξινόμηση.
Η αναγνώριση αυτού του κλινικού προφίλ είναι κρίσιμη, καθώς οι ασθενείς με κατατονία ανταποκρίνονται διαφορετικά στη θεραπεία. Αυτό εξηγεί γιατί πολλοί ασθενείς δεν βελτιώνονται με τα τυπικά αντιψυχωσικά φάρμακα.
Τι Σημαίνει Αυτό για το Μέλλον της Θεραπείας;
Η ανακάλυψη αυτή δεν είναι απλώς θεωρητική, αλλά έχει άμεσες πρακτικές επιπτώσεις:
- Καλύτερη Διάγνωση: Η ευαισθητοποίηση των ψυχιάτρων για τα ψυχοκινητικά συμπτώματα θα οδηγήσει σε πιο ακριβείς διαγνώσεις.
- Στοχευμένη Θεραπεία: Η αναγνώριση της κατατονίας επιτρέπει τη χρήση πιο αποτελεσματικών θεραπειών, όπως ορισμένες βενζοδιαζεπίνες, που δρουν γρήγορα και αποτελεσματικά σε αυτού του είδους τα συμπτώματα.
- Ελπίδα για τους ασθενείς: Για τους ασθενείς που δεν είχαν ανταποκριθεί σε προηγούμενες θεραπείες, αυτή η ανακάλυψη προσφέρει μια νέα ελπιδοφόρα οδό, δείχνοντας ότι η διαταραχή τους δεν είναι ανίατη, αλλά απλώς είχε ανάγκη από μια διαφορετική προσέγγιση.
Εν κατακλείδι, η ελληνική μελέτη ανέδειξε τη σημασία της παρατήρησης και της λεπτομερούς αξιολόγησης στην ψυχιατρική. Η σχιζοφρένεια δεν είναι μία ενιαία νόσος, αλλά ένα σύνολο διαταραχών, και η αναγνώριση των επιμέρους χαρακτηριστικών της αποτελεί το κλειδί για την παροχή της βέλτιστης φροντίδας.
