Σε μια περιοχή όπου η ειρήνη μοιάζει πάντα με λεπτό νήμα έτοιμο να σπάσει, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έστειλε σήμερα ένα ξεκάθαρο μήνυμα από το Air Force One: Η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που ο ίδιος διαμεσολάβησε πριν από λιγότερο από τρεις εβδομάδες, δεν διατρέχει κίνδυνο κατάρρευσης. Παρά τα φρέσκα ισραηλινά πλήγματα στη Γάζα, που άφησαν πίσω τους τουλάχιστον 26 νεκρούς –συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών–, ο Αμερικανός ηγέτης δικαίωσε την αντίδραση του Ισραήλ και έριξε το φταίξιμο στο Χαμάς, απειλώντας με “αφανισμό” όποιον τολμήσει να υπονομεύσει τη συμφωνία.
Η δήλωση του Τραμπ ήρθε εν πτήσει από την Ιαπωνία προς τη Νότια Κορέα, σε μια στιγμή που οι εντάσεις στην περιοχή φτάνουν στα κόκκινα. “Τίποτα δεν πρόκειται να θέσει σε κίνδυνο αυτή την εκεχειρία”, είπε στους δημοσιογράφους που τον συνόδευαν, υπογραμμίζοντας ότι η Χαμάς σκότωσε έναν Ισραηλινό στρατιώτη –τον 37χρονο Μάστερ Σέρτζαντ Γιόνα Εφραΐμ Φελντμπάουμ– με αντι-αρματικό πύραυλο και πυρά ανατολικά της “κίτρινης γραμμής” στη Ράφα, την περιοχή υπό ισραηλινό έλεγχο. “Οι Ισραηλινοί αντεπιτέθηκαν, όπως όφειλαν”, πρόσθεσε, χαρακτηρίζοντας την αντίδραση “λογική” και προειδοποιώντας ότι “αν η Χαμάς δεν συμμορφωθεί, θα τερματιστεί”.
Τα πλήγματα, που ξεκίνησαν χθες βράδυ, έπληξαν στόχους σε Γάζα Σίτι, Χαν Γιουνίς, Μπεΐτ Λαχίγια, Μπουρέιτζ και Νουσέιρατ. Σύμφωνα με τις παλαιστινιακές αρχές και μαρτυρίες επιζώντων, οι αεροπορικές επιδρομές χτύπησαν κατοικίες, σχολεία και καταφύγια εκτοπισμένων, προκαλώντας τον θάνατο τουλάχιστον τριών γυναικών και ενός άνδρα στην Αλ-Σαμπρα της Γάζας, καθώς και πέντε ατόμων –μεταξύ τους δύο παιδιά– στο νότιο Χαν Γιουνίς. Η Υπηρεσία Πολιτικής Άμυνας της Γάζας ανέφερε τραυματίες και εκτεταμένες ζημιές, ενώ το Χαμάς κατήγγειλε τα πλήγματα ως “εγκληματικό βομβαρδισμό” και “παραβίαση της εκεχειρίας”, αρνούμενο οποιαδήποτε εμπλοκή σε επίθεση κατά ισραηλινών δυνάμεων. “Δεν έχουμε καμία σχέση με το περιστατικό στη Ράφα και παραμένουμε προσηλωμένοι στη συμφωνία”, δήλωσε η οργάνωση, κατηγορώντας το Ισραήλ για “τεχνητές προφάσεις”.
Η εκεχειρία, που τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του Τραμπ, είχε φέρει μια σύντομη ανάσα ανακούφισης μετά από μήνες αιματοχυσίας. Περιλαμβάνει την απελευθέρωση ομήρων, την παράδοση σορών νεκρών και την εισαγωγή ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά ήδη μετρά δεκάδες παραβιάσεις από κάθε πλευρά. Το Ισραήλ κατηγορεί το Χαμάς ότι καθυστερεί την επιστροφή σορών 13 νεκρών ομήρων από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023, ενώ το Χαμάς μιλά για “80 παραβιάσεις” από ισραηλινής πλευράς, που έχουν κοστίσει δεκάδες ζωές. Ο αντιπρόεδρος JD Vance χαρακτήρισε τα γεγονότα “μικρές συγκρούσεις” και διαβεβαίωσε ότι η εκεχειρία “κρατάει”, ενώ ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου διέταξε “άμεσα και ισχυρά πλήγματα” μετά από σύσκεψη με τους υπουργούς Άμυνας και Εξωτερικών.
Πίσω από τις δηλώσεις κρύβεται μια ευρύτερη γεωπολιτική παρτίδα. Ο Τραμπ, που έχει στείλει ήδη ειδικούς απεσταλμένους όπως τον Στιβ Γουίτκοφ και τον γαμπρό του Τζάρεντ Κούσνερ στο Ισραήλ, φαίνεται να επιδιώκει να εδραιώσει την κληρονομιά του ως “ειρηνοποιού” στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η στάση του προκαλεί αντιδράσεις: Στο Ισραήλ, ακροδεξιοί σύμμαχοι του Νετανιάχου, όπως ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, ζητούν “μέγιστη ισχύ” κατά του Χαμάς και κλείσιμο του διαβάσου Ράφα μέχρι να επιστραφούν όλες οι σοροί. Στη Γάζα, οι κάτοικοι βιώνουν καθημερινά τον τρόμο: Οικογένειες φεύγουν από τα σπίτια τους, αγορές αδειάζουν από φόβο νέων επιδρομών, και η ανθρωπιστική κρίση βαθαίνει, με τον ΟΗΕ να προειδοποιεί ότι οι προμήθειες βοήθειας παραμένουν “πολύ κάτω από τα απαραίτητα”.
Αυτή η εξέλιξη θυμίζει πόσο εύθραυστη είναι η ειρήνη σε μια σύγκρουση που έχει κοστίσει χιλιάδες ζωές. Ο Τραμπ επιμένει ότι “θα χειριστούμε το θέμα σκληρά αλλά σωστά”, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω πιέσεων. Καθώς οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και οι αμερικανικές δυνάμεις αναπτύσσονται για να “κρατήσουν το σχέδιο σε τροχιά”, η ερώτηση παραμένει: Θα αποδειχθεί η εκεχειρία γέφυρα προς μόνιμη ειρήνη, ή απλώς παύση πυρός σε έναν ατελείωτο κύκλο βίας; Σήμερα, η απάντηση φαίνεται να κρύβεται στα ερείπια της Γάζας και στις δηλώσεις ενός προέδρου που ποντάρει τα πάντα σε αυτή την ισορροπία.