Η Αρχαία Πόλη Πενίκο του Περού, 3.800 Ετών, Ανοίγει τις Πύλες της
Μετά από οκτώ χρόνια εντατικής έρευνας και αποκατάστασης, η αρχαιολογική τοποθεσία Πενίκο, μια πόλη 3.800 ετών της πολιτισμού Καράλ—μίας από τις αρχαιότερες στον κόσμο—άνοιξε ξανά για το κοινό στις 12 Ιουλίου 2025, στο Περού. Βρίσκεται στην κοιλάδα Σούπε, περίπου 182 χιλιόμετρα βόρεια της Λίμα, και θεωρείται από τους ερευνητές «η πόλη της κοινωνικής ολοκλήρωσης», καθώς λειτουργούσε ως κέντρο εμπορίου που συνέδεε τις πρώτες κοινότητες του Ειρηνικού με αυτές των Άνδεων και του Αμαζονίου. Η επαναλειτουργία της Πενίκο, που σηματοδοτήθηκε με το φεστιβάλ Πενίκο Ράιμι, προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να εξερευνήσουμε την κληρονομιά του Καράλ, ενός πολιτισμού που άνθισε παράλληλα με τις αρχαίες κοινωνίες της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου.
Ένα Παράθυρο στην Αρχαιότητα
Η Πενίκο, που χρονολογείται από το 1800 έως το 1500 π.Χ., ανακαλύφθηκε ως συνέχεια του πολιτισμού Καράλ, της αρχαιότερης γνωστής κουλτούρας της Αμερικής, που άνθισε από το 3000 έως το 1800 π.Χ. Σύμφωνα με την αρχαιολόγο Ρουθ Σάντι, διευθύντρια της Αρχαιολογικής Ζώνης Καράλ, η Πενίκο αναπτύχθηκε μετά την παρακμή του Καράλ λόγω κλιματικής κρίσης, με τις ξηρασίες να πλήττουν την αγροτική παραγωγή. «Θέλουμε να κατανοήσουμε πώς ο πολιτισμός Καράλ σχηματίστηκε, εξελίχθηκε και πώς αντιμετώπισε την κρίση του κλίματος», δήλωσε η Σάντι, υπογραμμίζοντας τη σημασία της τοποθεσίας για την κατανόηση της παρακμής του Καράλ.
Η Πενίκο, χτισμένη σε υψόμετρο 600 μέτρων στην επαρχία Χουάουρα, περιλαμβάνει 18 κατασκευές, όπως δημόσια κτίρια, κατοικίες και έναν τελετουργικό χώρο με πήλινες ανθρωπομορφικές και ζωομορφικές φιγούρες, καθώς και τρομπέτες από κοχύλια, γνωστές ως «πουτούτους». Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η πόλη ήταν όχι μόνο εμπορικό κέντρο αλλά και χώρος θρησκευτικών τελετών, με τη χρήση αιματίτη—ένα ορυκτό με συμβολική σημασία στην ανδινή κοσμολογία—να ενισχύει το κύρος της.
Η Σημασία της Πενίκο
Η τοποθεσία, που βρίσκεται μόλις 12 χιλιόμετρα από την Ιερή Πόλη του Καράλ, αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα των προκολομβιανών κοινωνιών, διαψεύδοντας την παλαιότερη αντίληψη ότι οι πολιτισμοί της Αμερικής ήταν «καθυστερημένοι». Οι κάτοικοι της Πενίκο, όπως αποκάλυψαν οι ανασκαφές που ξεκίνησαν το 2017, επέλεξαν στρατηγικά τη θέση της πόλης για να προστατεύονται από πλημμύρες και κατολισθήσεις, ενώ παράλληλα διευκόλυναν το εμπόριο. Οι δομές της, χτισμένες από πέτρα και λάσπη, αντικατοπτρίζουν μια προηγμένη κατανόηση της γεωγραφίας και της αρχιτεκτονικής.
Η Πενίκο θεωρείται συνέχεια της παράδοσης του Καράλ, με την οποία μοιράζεται αρχιτεκτονικά και τελετουργικά στοιχεία, αλλά προσαρμόστηκε σε νέες περιβαλλοντικές συνθήκες. «Η Πενίκο αντιπροσωπεύει την ανθεκτικότητα μιας νέας γενιάς που διατήρησε την κληρονομιά του Καράλ, ενώ προσαρμόστηκε σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο», εξήγησε ο αρχαιολόγος Μάρκο Ματσακουάι από το Υπουργείο Πολιτισμού του Περού.
Μια Τελετή για την Παχάμαμα
Η επίσημη επαναλειτουργία της Πενίκο γιορτάστηκε με το Πενίκο Ράιμι, μια παραδοσιακή ανδινή τελετή που περιλάμβανε προσφορές στη Παχάμαμα (Μητέρα Γη) με αγροτικά προϊόντα, φύλλα κόκας και τοπικά ποτά. Καλλιτέχνες της περιοχής έπαιξαν μελωδίες με πουτούτους, αναβιώνοντας ήχους που κάποτε αντηχούσαν στην κοιλάδα Σούπε. Η εκδήλωση τόνισε τη σύνδεση των σύγχρονων κατοίκων με την κληρονομιά τους, καθώς οι απόγονοι του Καράλ πιστεύεται ότι εξακολουθούν να ζουν στην περιοχή.
Μια Νέα Τουριστική Εμπειρία
Η Πενίκο εντάσσεται πλέον στο τουριστικό κύκλωμα της Αρχαιολογικής Ζώνης Καράλ, μαζί με την Ιερή Πόλη του Καράλ, την ψαροχώρι Άσπερο και την αγρο-αλιευτική πόλη Βιτσάμα. Η πρόσβαση είναι εύκολη, καθώς βρίσκεται μόλις τεσσεράμισι ώρες από τη Λίμα μέσω της οδού Παναμερικάνα Νόρτε, με είσοδο επί του παρόντος δωρεάν. Το Υπουργείο Πολιτισμού του Περού έχει δημιουργήσει διαδρομές και κέντρο υποδοχής επισκεπτών, καθιστώντας την Πενίκο ιδανικό προορισμό για όσους θέλουν να εξερευνήσουν την αρχαία ιστορία της Αμερικής.
Η επαναλειτουργία της Πενίκο όχι μόνο ενισχύει τη θέση του Περού ως κέντρου αρχαίων πολιτισμών, μαζί με το Μάτσου Πίτσου και τις γραμμές Νάσκα, αλλά προσφέρει και πολύτιμες πληροφορίες για την ανθεκτικότητα των αρχαίων κοινωνιών απέναντι στις κλιματικές προκλήσεις—ένα μάθημα επίκαιρο όσο ποτέ. Καθώς οι αρχαιολόγοι συνεχίζουν να μελετούν την τοποθεσία, η Πενίκο υπόσχεται να αποκαλύψει περισσότερα μυστικά για το παρελθόν της Αμερικής, προσκαλώντας τον κόσμο να ανακαλύψει την κληρονομιά ενός από τα αρχαιότερα κεφάλαια της ανθρωπότητας.
