Σε μια κίνηση που θυμίζει blockbuster ταινία κατασκοπείας, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε σήμερα ότι η χώρα του θα υποδεχθεί τα πρώτα σουηδικά μαχητικά Gripen ήδη από το επόμενο έτος. Μιλώντας μέσω Telegram, ο Ζελένσκι χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή ως «ιστορικό βήμα», που θα ενισχύσει δραστικά τις αεροπορικές δυνατότητες της Ουκρανίας και θα γίνει ο πυλώνας των εγγυήσεων ασφαλείας της. «Συμβόλαιο με τη Σουηδία για Gripen μαχητικά – εξαιρετική επιλογή. Περιμένουμε 150 τέτοια αεροσκάφη, με τα πρώτα να φτάνουν το 2026», δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης, τονίζοντας ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη συμφωνία μάχης αεροπορίας στην ιστορία της χώρας.
Η ανακοίνωση έρχεται λίγες μέρες μετά την υπογραφή επιστολής πρόθεσης μεταξύ Ζελένσκι και του Σουηδού Πρωθυπουργού Ούλφ Κρίστερσον, στις 22 Οκτωβρίου, στο Λίνκιεπινγκ – την έδρα της Saab, του κατασκευαστή των Gripen. Αυτή η συμφωνία, που αφορά 100-150 νέα Gripen E (την πιο προηγμένη έκδοση), δεν είναι απλώς εμπορική: Είναι ένας μακροπρόθεσμος χάρτης πορείας 10-15 ετών για την ανανέωση της Ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας. «Αυτά τα αεροσκάφη θα προστατεύουν 100% τους ουρανούς μας. Ποτέ δεν είχαμε τόσο μεγάλη συμφωνία», πρόσθεσε ο Ζελένσκι, υπογραμμίζοντας την ιστορική σημασία της.
Τι κάνει τα Gripen τόσο «χρυσά» για την Ουκρανία; Αυτά τα ελαφριά, πολυρόλα μαχητικά 4.5ης γενιάς, εξοπλισμένα με αμερικανικό κινητήρα General Electric και προηγμένα ραντάρ, είναι φτιαγμένα για σκληρές συνθήκες: Απογειώνονται από μικρά αεροδρόμια ή ακόμα και δημόσιους δρόμους, απαιτούν λιγότερο προσωπικό συντήρησης και κοστίζουν λιγότερο από «βαριά» αεροσκάφη όπως τα F-35. Σύμφωνα με αναλυτές, όπως το Royal United Services Institute, τα Gripen έχουν συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου βελτιστοποιημένα κατά ρωσικών μαχητικών και ραντάρ – ιδανικά για το μέτωπο της Ουκρανίας. Ήδη, Ουκρανοί πιλότοι εκπαιδεύονται στη Σουηδία, ενώ η χρηματοδότηση μπορεί να προέλθει από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, όπως ανέφερε ο Κρίστερσον.
Αυτό το deal έρχεται σε κρίσιμη καμπή του πολέμου, όπου η Ουκρανία ενσωματώνει ήδη F-16 από ΗΠΑ και Mirage 2000 από Γαλλία. Τα Gripen θα συμπληρώσουν αυτό το «τρίδυμο» (Gripen, F-16, Rafale), δημιουργώντας μια υβριδική δύναμη ικανή να ανταγωνιστεί την ρωσική υπεροπλία. «Είναι προτεραιότητα για τον στρατό μας – εύκολα στη συντήρηση, ευέλικτα σε αποστολές», εξήγησε ο Ζελένσκι, αποκαλύπτοντας ότι η επιλογή έγινε μετά από δοκιμές και εκπαιδεύσεις. Η Saab, από την πλευρά της, βλέπει στην Ουκρανία όχι μόνο πελάτη, αλλά στρατηγικό εταίρο για μακροχρόνια συνεργασία.
Ποια είναι η μεγαλύτερη εικόνα; Σε έναν κόσμο όπου η αεροπορική υπεροχή κρίνει μάχες, αυτή η συμφωνία στέλνει ηχηρό μήνυμα: Η Δύση επενδύει μακροπρόθεσμα στην Ουκρανία, όχι μόνο με δωρεές, αλλά με εργαλεία για αυτοδύναμη άμυνα. «Εργαζόμαστε για πλήρη υλοποίηση», κατέληξε ο Ζελένσκι. Για την Ουκρανία, τα Gripen δεν είναι απλά αεροπλάνα – είναι φτερά ελευθερίας. Και με τα πρώτα να έρχονται σύντομα, ο ουρανός πάνω από το Κίεβο γίνεται ξαφνικά… σουηδικός.