Σε μια κίνηση που φέρνει νέα ελπίδα αλλά και ανησυχίες για την κυριαρχία της Ουκρανίας, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι το Κίεβο είναι «έτοιμο για σαφή και ειλικρινή δουλειά» προκειμένου να αναπτυχθεί ένα σχέδιο ειρήνης που θα βάλει τέλος στον πόλεμο με τη Ρωσία. Η δήλωση αυτή, που έγινε χθες Πέμπτη μέσω Telegram, ακολούθησε συνάντηση με υψηλόβαθμη αμερικανική αντιπροσωπεία και έρχεται εν μέσω πιέσεων από την Ουάσινγκτον για πρόοδο σε ένα 28σέλιδο σχέδιο που φέρεται να συντάχθηκε από ΗΠΑ και Μόσχα –χωρίς αρχική συμμετοχή της Ουκρανίας–, και απαιτεί σημαντικές παραχωρήσεις από το Κίεβο.
Ο Ζελένσκι, σε ανάρτησή του, περιέγραψε τη συνάντηση με την αμερικανική πλευρά ως «πολύ σοβαρή συζήτηση», όπου του παρουσιάστηκε η «όραση» των ΗΠΑ για το τέλος του πολέμου. «Από τις πρώτες ημέρες του πολέμου, διατηρούμε μια απλή θέση: Η Ουκρανία χρειάζεται ειρήνη… με όρους που σέβονται την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την αξιοπρέπεια του ουκρανικού λαού», τόνισε, υπενθυμίζοντας ότι δεν θα αποδεχθεί οτιδήποτε απειλεί τα σύνορα της χώρας. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι θα συνομιλήσει «τις επόμενες ημέρες» με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, τονίζοντας ότι «οι ομάδες μας θα εργαστούν σε αυτές τις προτάσεις για να εξασφαλίσουμε ότι όλα είναι αυθεντικά». «Είμαστε έτοιμοι για σαφή και ειλικρινή δουλειά – η Ουκρανία, οι ΗΠΑ και οι φίλοι και εταίροι μας στην Ευρώπη και παγκοσμίως», κατέληξε, καλώντας σε συντονισμό με όλους τους εταίρους.
Το σχέδιο, που αποκαλύφθηκε από το Axios την Τρίτη και επιβεβαιώθηκε από πολλαπλές πηγές, περιλαμβάνει 28 σημεία και φαίνεται να αντανακλά πολλές από τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της Μόσχας. Σύμφωνα με αναφορές, απαιτεί από την Ουκρανία να παραιτηθεί από εδάφη στο ανατολικό Ντονμπάς (συμπεριλαμβανομένων περιοχών που ελέγχει ακόμη), να μειώσει το μέγεθος των ενόπλων δυνάμεών της στο μισό και να αποκλείσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, ενώ θα απαγορεύσει την παρουσία δυτικών ειρηνευτικών δυνάμεων μετά από εκεχειρία. Αντίθετα, προβλέπει την επανεισαγωγή της Ρωσίας στην G8 (γίνοντας G9) και εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία σε στυλ ΝΑΤΟ, που θα επιτρέπουν στρατιωτική απάντηση σε μελλοντική ρωσική επίθεση. Η Ουάσινγκτον χαρακτηρίζει το σχέδιο «δίκαιο και καλό και για τις δύο πλευρές», με την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου Karoline Leavitt να δηλώνει ότι «δεν απαιτεί παραχωρήσεις μόνο από την Ουκρανία, αλλά και από τη Ρωσία». Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο πρόσθεσε στο X ότι «η επίτευξη μόνιμης ειρήνης απαιτεί δύσκολες, αλλά αναγκαίες παραχωρήσεις και από τις δύο πλευρές».
Η πρωτοβουλία αυτή, που φέρεται να συντάχθηκε από τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ σε συνεννόηση με σύμβουλο του Πούτιν, Κίριλ Ντμίτριεφ, έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για το Κίεβο. Ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει εσωτερικές πιέσεις από σκάνδαλο διαφθοράς 100 εκατομμυρίων δολαρίων που εμπλέκει κοντινούς συνεργάτες και την κρατική εταιρεία ενέργειας, ενώ στο μέτωπο η Ρωσία φαίνεται να προελαύνει προς την πόλη Ποκρόβσκ, ανοίγοντας δρόμο για μεγαλύτερο έλεγχο στο Ντονμπάς. Παράλληλα, χθες σημειώθηκε ρωσική επίθεση με πύραυλο σε πολυκατοικία στο Τερνόπολ, με 26 νεκρούς και 90 τραυματίες, εντείνοντας την οργή. Ο Ζελένσκι, που έχει απορρίψει κατηγορηματικά την ιδέα παραχώρησης εδαφών, δήλωσε ότι η Ουκρανία «δεν θα διακόψει καμία διπλωματική προσπάθεια», αλλά επέμεινε ότι η ειρήνη πρέπει να είναι «πραγματική και διαρκής».
Από την πλευρά της Μόσχας, ο εκπρόσωπος Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στο Reuters ότι η Ρωσία δεν έχει λάβει ακόμη επίσημη επικοινωνία για το σχέδιο, αλλά είναι «ανοιχτή σε συνομιλίες». Ωστόσο, προειδοποίησε ότι ο «χώρος ελιγμών του Ζελένσκι συρρικνώνεται» λόγω απωλειών εδάφους, ενώ η Κρεμλίνος βλέπει το σχέδιο ως ευκαιρία για «μεγαλόψυχα» όρους. Οι Ευρωπαίοι εταίροι, που δεν συμμετείχαν στην αρχική σύνταξη, εκφράζουν επιφυλάξεις: Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέλαβε την «ακλόνητη υποστήριξη» στην Ουκρανία από την «πρώτη ημέρα», ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα δήλωσε ότι η ΕΕ δεν έχει δει ακόμη το σχέδιο, αλλά θα το συζητήσει στο G20. Αναλυτές όπως ο Γκούντραμ Βολφ του Bruegel χαρακτήρισαν το σχέδιο «μη εφαρμόσιμο» λόγω των «πόνων παραχωρήσεων» για την Ουκρανία, ενώ η κυβέρνηση Τραμπ επιμένει σε «επιθετικό χρονοδιάγραμμα» για συμφωνία «στη συντομότερη δυνατή περίοδο».
Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στην ευρύτερη διπλωματική στροφή της κυβέρνησης Τραμπ, που μετά την εκεχειρία Ισραήλ-Χαμάς στρέφει το βλέμμα στην Ουκρανία. Ο Τραμπ, που είχε υποσχεθεί λύση «στις πρώτες 24 ώρες» της θητείας του, έχει ήδη συναντήσει τον Ζελένσκι τον Οκτώβριο στο Λευκό Οίκο, σε μια προσπάθεια προώθησης ειρήνης. Ωστόσο, η Ουκρανία, που έχει συμφωνήσει σε «παγώσιμο» των γραμμών μάχης ως αφετηρία διαπραγματεύσεων, επιμένει σε εγγυήσεις ασφαλείας από ΗΠΑ και δυτικούς εταίρους. Με την οικονομία της να πιέζεται από κυρώσεις και την κοινή γνώμη να διχάζεται, το Κίεβο βρίσκεται σε «στιγμή μέγιστης αδυναμίας», όπως λένε πηγές κοντά στην κυβέρνηση.
Σήμερα, 21 Νοεμβρίου 2025, η Ουκρανία στέκεται σε ένα σταυροδρόμι: Το σχέδιο Τραμπ μπορεί να φέρει τέλος στον πόλεμο που κρατάει σχεδόν τέσσερα χρόνια και έχει κοστίσει εκατοντάδες χιλιάδες ζωές, αλλά κινδυνεύει να θυσιάσει εδάφη και κυριαρχικά δικαιώματα. Ο Ζελένσκι, με την «ετοιμότητα για ειλικρινή δουλειά», δείχνει διάθεση διαλόγου, αλλά η ερώτηση παραμένει: Θα βρεθεί ισορροπία μεταξύ ειρήνης και αξιοπρέπειας, ή θα εντείνει τις εντάσεις με Μόσχα και εταίρους; Η τηλεφωνική επικοινωνία με Τραμπ τις επόμενες ημέρες μπορεί να δώσει τις πρώτες απαντήσεις σε έναν αγώνα που κρατάει τον κόσμο σε αγωνία.