Ζελένσκι: Η «Αεροπορική Ασπίδα» της Ευρώπης Εναντίον των Ρωσικών Drones – Μια Κλήση για Κοινή Άμυνα σε Κρίσιμες Στιγμές

Σε μια εποχή όπου οι ρωσικές drones διασχίζουν σύνορα και δοκιμάζουν τα όρια της συμμαχίας, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι προβάλλει μια φιλόδοξη πρόταση: μια κοινή αεροπορική άμυνα με γείτονες όπως η Πολωνία και η Ρουμανία, για να δημιουργηθεί ένα «αεροπορικό τείχος» που θα προστατεύει όχι μόνο την Ουκρανία, αλλά ολόκληρη την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Η κλήση αυτή, που ακούστηκε σήμερα σε συνέντευξη Τύπου, έρχεται ως απάντηση σε μια σειρά από παραβιάσεις αεροπορικού χώρου από ρωσικά drones, οι οποίες έχουν κλιμακώσει τις εντάσεις και αναγκάζουν την Ευρώπη να επανεξετάσει τις αμυντικές της στρατηγικές. Αλλά πίσω από αυτή την πρόταση κρύβεται μια μακρά ιστορία γεωπολιτικών προκλήσεων, όπου η τεχνολογία των drones έχει μετατρέψει τον πόλεμο σε μια αόρατη, καθημερινή απειλή.

Η Άμεση Σπίθα: Παραβιάσεις Συνόρων και Η Κλήση του Ζελένσκι

Η πρόταση του Ζελένσκι δεν γεννήθηκε από το πουθενά. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2025, περίπου 19-23 ρωσικά drones –κυρίως ιρανικής κατασκευής τύπου Shahed– εισέβαλαν στον πολωνικό εναέριο χώρο κατά τη διάρκεια νυχτερινής επίθεσης κατά της Ουκρανίας. Η Πολωνία, μέλος του ΝΑΤΟ, ενεργοποίησε άμεσα το σύστημα Quick Reaction Alert, ρίχνοντας μέχρι και τέσσερα από αυτά, ενώ πολωνικά και συμμαχικά αεροσκάφη (συμπεριλαμβανομένων γερμανικών Patriot) κρατήθηκαν σε ετοιμότητα. Ο Πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ χαρακτήρισε το περιστατικό ως «το πλησιέστερο σημείο σε ανοιχτή σύγκρουση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», ενώ υπολείμματα drones βρέθηκαν σε πολωνικές κατοικίες και χωράφια, προκαλώντας ζημιές σε σπίτια και αυτοκίνητα.

Μόλις πέντε ημέρες αργότερα, στις 14 Σεπτεμβρίου, η Ρουμανία ανέφερε παρόμοια παραβίαση, με ένα ρωσικό drone να πετά πάνω από το εθνικό της έδαφος, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα. Η κυβέρνηση στη Βουκουρέστι κάλεσε τον Ρώσο πρέσβη για εξηγήσεις, χαρακτηρίζοντας το γεγονός ως «νέα πρόκληση» για την ασφάλεια της περιοχής. Ο Ζελένσκι, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου σήμερα, 20 Σεπτεμβρίου, τόνισε ότι αυτές οι ενέργειες της Μόσχας δεν είναι τυχαίες: «Πρέπει να συζητήσουμε μια κοινή απόφαση. Όχι μόνο για να εμποδίσουμε τα drones να πέφτουν στα κεφάλια των Ουκρανών ή να φτάνουν στο πολωνικό έδαφος, αλλά για να παίρνουμε αποφάσεις μαζί». Πρότεινε συγκεκριμένα συνεργασία με την Πολωνία σε δυτικές περιοχές της Ουκρανίας και επέκταση στη Ρουμανία, βλέποντας αυτή την πρωτοβουλία ως βήμα προς ένα ευρύτερο «ευρωπαϊκό αεροπορικό ασπίδα».

Η αντίδραση της Ρωσίας ήταν προβλέψιμη: Ο Κρεμλίνος αρνήθηκε κάθε πρόθεση, χαρακτηρίζοντας τις κατηγορίες ως «άδικες» και αποδίδοντας τα περιστατικά σε «λάθη πορείας». Ωστόσο, αναλυτές, όπως ο Γερμανός Υπουργός Άμυνας Μπόρις Πίστοριους, βλέπουν σκόπιμη πρόκληση, με τα drones να οπλίζονται και να ακολουθούν συγκεκριμένες πορείες προς την Ουκρανία. Αυτές οι παραβιάσεις δεν είναι μεμονωμένες –από την αρχή του Σεπτεμβρίου, η Ρωσία έχει εκτοξεύσει πάνω από 3.500 drones, 190 πυραύλους και 2.500 αεροπορικές βόμβες κατά της Ουκρανίας, ενώ «δοκιμάζει» τα όρια του ΝΑΤΟ.

Ιστορικό Πλαίσιο: Από την Εισβολή του 2022 στην Εποχή των Drones

Για να κατανοήσουμε την κρισιμότητα της πρότασης Ζελένσκι, πρέπει να γυρίσουμε πίσω στην 24η Φεβρουαρίου 2022, όταν η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Αρχικά, ο πόλεμος βασίστηκε σε συμβατικά όπλα: τανκς, πυροβολικό και μακρινές βολές. Ωστόσο, η τεχνολογία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAVs) άλλαξε ριζικά το τοπίο. Οι ρωσικές Shahed-136, φθηνές και μαζικές, εισήχθησαν μαζικά από το φθινόπωρο του 2022, με βοήθεια από το Ιράν. Αυτά τα «kamikaze drones» –με εμβέλεια 2.000 χιλιομέτρων και κόστος μόλις 20.000 δολαρίων το καθένα– έχουν γίνει το όπλο-σφραγίδα της Μόσχας, χτυπώντας υποδομές, πόλεις και στρατιωτικούς στόχους με ακρίβεια και όγκω.

Μέχρι το 2023, οι ρωσικές επιθέσεις με drones είχαν αυξηθεί κατά 700%, φτάνοντας τις 1.000 μηνιαίως, σύμφωνα με ουκρανικές εκτιμήσεις. Η Ουκρανία αντέδρασε με δικά της drones –όπως τα Bayraktar TB2 από την Τουρκία– και δυτικά συστήματα όπως τα Patriot και IRIS-T. Αλλά το πρόβλημα δεν περιορίστηκε στα σύνορα: Το καλοκαίρι του 2023, drones εντοπίστηκαν πάνω από τη Ρουμανία, ενώ τον Αύγουστο του 2024, ένα ρωσικό drone κατέπεσε σε πολωνικό έδαφος. Αυτά τα περιστατικά αποκάλυψαν μια ευπάθεια: Οι ρωσικές επιθέσεις δεν είναι μόνο κατά της Ουκρανίας, αλλά δοκιμάζουν την αντοχή ολόκληρης της συμμαχίας.

Το 2025, με τον πόλεμο να διαρκεί πάνω από τρία χρόνια, η κλιμάκωση έγινε εμφανής. Στις 16 Σεπτεμβρίου, ρωσικές βόμβες χτύπησαν το Ζαπορίζια, τραυματίζοντας 20 άτομα, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, ενώ drones έπληξαν το Χάρκοβο και το Κίεβο. Ο Ζελένσκι, σε ομιλία του, τόνισε: «Αυτό είναι ακριβώς ο αεροπορικός τρόμος κατά του οποίου η Ουκρανία καλεί για κοινή άμυνα – ώστε κανείς να μην αναγκάζεται να απογειώνει μαχητικά βιαστικά και να νιώθει την πίεση της Ρωσίας στα σύνορά του».

Κρίση Σήμερα: Ο Ευρωπαϊκός «Drone Wall» και οι Αντιδράσεις

Η πρόταση του Ζελένσκι βασίζεται σε υπαρκτές πρωτοβουλίες. Από το 2024, η Πολωνία και τα Βαλτικά κράτη προωθούν την ιδέα ενός «Drone Wall» – ενός συστήματος ραντάρ, αισθητήρων και αντι-drone τεχνολογιών κατά μήκος των συνόρων με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Σήμερα, ο Ζελένσκι επεκτείνει αυτή την ιδέα, καλώντας για ένταξη της Ουκρανίας και επέκταση στη Ρουμανία, με έμφαση σε κοινές αποφάσεις και χρηματοδότηση. Σε ανάρτηση στο X, δήλωσε: «Χρειαζόμαστε να εργαστούμε σε ένα κοινό σύστημα αεροπορικής άμυνας και να δημιουργήσουμε μια αποτελεσματική αεροπορική ασπίδα πάνω από την Ευρώπη».

Οι αντιδράσεις είναι θετικές, αλλά προσεκτικές. Ο Πρωθυπουργός Τουσκ συζήτησε το θέμα με τον Ζελένσκι, ενώ η Βρετανία απέστειλε Eurofighter Typhoon και το ΝΑΤΟ κήρυξε την επιχείρηση «Eastern Sentry» για ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε για 6 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνειο για παραγωγή drones στην Ουκρανία, ενώ ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους τάχθηκε υπέρ μιας «κοινής drone wall» με την Ουκρανία. Ωστόσο, η Γερμανία και η Γαλλία εκφράζουν επιφυλάξεις για εμπλοκή σε «πόλεμο υβριδικού τύπου», ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ, σε σχόλια του, ρώτησε ρητορικά: «Τι συμβαίνει με τις παραβιάσεις του πολωνικού εναέριου χώρου;».

Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία βλέπει αυτές τις κινήσεις ως «εσκαλάρισμα». Οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ρωσίας-Λευκορωσίας «Zapad-2025», που ξεκινούν σύντομα, θεωρούνται απάντηση, ενώ η Μόσχα κατηγορεί το ΝΑΤΟ για «provokatsia». Αναλυτές προειδοποιούν ότι, χωρίς γρήγορη υλοποίηση, οι παραβιάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ατύχημα – ένα drone να χτυπήσει λάθος στόχο, πυροδοτώντας μεγαλύτερη κρίση.

Συμπέρασμα: Μια Ευκαιρία για Μετατροπή της Απειλής σε Στρατηγική

Η κλήση του Ζελένσκι δεν είναι απλώς τακτική – είναι μια στρατηγική στροφή σε έναν πόλεμο όπου τα drones έχουν γίνει ο καθρέφτης της σύγχρονης απειλής: φθηνά, μαζικά και αδυσώπητα. Με την Ευρώπη να επενδύει δισεκατομμύρια σε αντι-drone τεχνολογίες και το ΝΑΤΟ να ενισχύει τα σύνορα, αυτή η πρωτοβουλία μπορεί να μετατρέψει την ευπάθεια σε δύναμη. Ωστόσο, η επιτυχία εξαρτάται από πολιτική βούληση: Θα αρκέσουν οι δηλώσεις, ή η Ευρώπη θα χτίσει πραγματικά αυτή την «ασπίδα»; Σε μια ήπειρο που θυμάται τον ψυχρό πόλεμο, η απάντηση θα καθορίσει αν οι drones θα γίνουν εργαλείο ειρήνης ή καταστροφής.