Επιστήμονες του Πανεπιστημίου Texas A&M ανακοίνωσαν μια πρωτοποριακή μέθοδο που μπορεί να επιβραδύνει ή και να αντιστρέψει τη φθορά των κυττάρων λόγω γήρανσης ή ασθενειών, χωρίς γονιδιακές παρεμβάσεις ή φάρμακα.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε χθες στο έγκριτο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), δείχνει ότι ειδικά νανοσωματίδια σε σχήμα λουλουδιού («nanoflowers») μπορούν να διπλασιάσουν τον αριθμό των μιτοχονδρίων μέσα σε υγιή βλαστοκύτταρα. Τα μιτοχόνδρια είναι τα «εργοστάσια παραγωγής ενέργειας» κάθε κυττάρου και η μείωσή τους θεωρείται βασική αιτία γήρανσης, καρδιοπαθειών, νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων εκφυλιστικών παθήσεων.
Όταν τα «ενισχυμένα» βλαστοκύτταρα τοποθετήθηκαν κοντά σε γερασμένα ή κατεστραμμένα κύτταρα (π.χ. μετά από χημειοθεραπεία), τα υγιή κύτταρα δώρισαν τα επιπλέον μιτοχόνδριά τους στους γείτονές τους – με αποτέλεσμα τα κύτταρα που είχαν χάσει τη ζωτικότητά τους να ανακτούν την ενεργειακή τους απόδοση και να γίνονται πιο ανθεκτικά ακόμα και σε νέες βλάβες.
«Εκπαιδεύσαμε τα υγιή κύτταρα να μοιράζονται τις εφεδρικές τους “μπαταρίες” με τα πιο αδύναμα», εξηγεί ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Akhilesh K. Gaharwar. «Η μέθοδος εκμεταλλεύεται μια φυσική διαδικασία ανταλλαγής μιτοχονδρίων που ήδη υπάρχει μεταξύ κυττάρων, αλλά την ενισχύει δραματικά».
Σε σύγκριση με τα συνηθισμένα βλαστοκύτταρα, αυτά που είχαν επεξεργαστεί με nanoflowers δώριζαν 2-4 φορές περισσότερα μιτοχόνδρια, προσφέροντας έτσι πολύ μεγαλύτερη και πιο μακροχρόνια βελτίωση.
Η νέα τεχνική ξεπερνά πολλούς από τους περιορισμούς των σημερινών θεραπειών με μιτοχόνδρια (που συνήθως απαιτούν απευθείας μεταμόσχευση και έχουν μικρή διάρκεια ζωής). Αν επιβεβαιωθεί και σε ζώντες οργανισμούς, μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για θεραπείες σε πληθώρα παθήσεων που συνδέονται με την κυτταρική γήρανση – από την καρδιακή ανεπάρκεια και τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες μέχρι τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας.
Οι ερευνητές εργάζονται ήδη πάνω στην επόμενη φάση: δοκιμές σε ποντίκια και στη συνέχεια σε μεγαλύτερα ζώα, με στόχο την κλινική εφαρμογή μέσα στην επόμενη δεκαετία.