Ανακάλυψη από τη Χιροσίμα: Η Στέβια Μπορεί να Νικήσει τον Καρκίνο
Μια πρωτοποριακή μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Χιροσίμα αποκάλυψε ότι η στέβια, γνωστή ως φυσικό, μηδενικών θερμίδων γλυκαντικό, μπορεί να μετατραπεί σε ισχυρό αντικαρκινικό παράγοντα όταν υποστεί ζύμωση με προβιοτικά βακτήρια που προέρχονται από φύλλα μπανάνας. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στις 28 Απριλίου 2025 στο International Journal of Molecular Sciences, αποκάλυψε ότι το παραγόμενο μεταβολικό προϊόν, χλωρογενικό μεθυλεστέρα (CAME), καταστρέφει επιλεκτικά τα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος, αφήνοντας ανέπαφα τα υγιή κύτταρα. Αυτή η ανακάλυψη ανοίγει νέους ορίζοντες για τη χρήση φυσικών ενώσεων στην καταπολέμηση του καρκίνου του παγκρέατος, μιας από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου παγκοσμίως.
Η Καινοτομία της Ζύμωσης
Η ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής τον καθηγητή Μασανόρι Σουγκιγιάμα και τον αναπληρωτή καθηγητή Ναρανταλάι Ντανσιιτσοοντόλ από το Τμήμα Προβιοτικής Επιστήμης για Προληπτική Ιατρική του Πανεπιστημίου της Χιροσίμα, χρησιμοποίησε το βακτήριο Lactobacillus plantarum SN13T, που απομονώθηκε από φύλλα μπανάνας, για τη ζύμωση εκχυλίσματος φύλλων στέβιας. Η διαδικασία ζύμωσης, που πραγματοποιήθηκε υπό ελεγχόμενες συνθήκες (37°C, χωρίς οξυγόνο, για 72 ώρες), μετέτρεψε το χλωρογενικό οξύ της στέβιας σε CAME, μια ένωση που δεν υπάρχει στο μη ζυμωμένο εκχύλισμα.
Οι δοκιμές στο εργαστήριο έδειξαν ότι το ζυμωμένο εκχύλισμα στέβιας (FSLE) παρουσίασε σημαντικά μεγαλύτερη κυτταροτοξικότητα έναντι των καρκινικών κυττάρων παγκρέατος (PANC-1) σε σύγκριση με το μη ζυμωμένο εκχύλισμα, με τιμή IC50 (δόση που σκοτώνει το 50% των καρκινικών κυττάρων) 271,2 μg/mL έναντι 331,3 μg/mL. Επιπλέον, το FSLE εμφάνισε ελάχιστη τοξικότητα στα υγιή κύτταρα νεφρού (HEK-293), ακόμη και σε υψηλές συγκεντρώσεις, γεγονός που υποδηλώνει την επιλεκτικότητα της ένωσης.
Μηχανισμός Δράσης του CAME
Η έρευνα αποκάλυψε ότι το CAME δρα μέσω δύο κύριων μηχανισμών: αναστέλλει τον κυτταρικό κύκλο των καρκινικών κυττάρων στη φάση G0/G1, εμποδίζοντας την αναπαραγωγή τους, και προάγει την απόπτωση, δηλαδή τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο. Αναλύσεις ροής κυτταρομετρίας έδειξαν ότι το CAME αυξάνει την έκφραση προ-αποπτωτικών γονιδίων όπως τα Bax, Bad, Caspase-3/9, Cytochrome c και E-cadherin, ενώ μειώνει την έκφραση του αντι-αποπτωτικού γονιδίου Bcl-2. Επιπρόσθετα, το FSLE παρουσίασε ενισχυμένες αντιοξειδωτικές ιδιότητες, εξουδετερώνοντας ελεύθερες ρίζες με αποτελεσματικότητα 94% σε δοκιμές DPPH και 75% σε δοκιμές ABTS, προστατεύοντας τα υγιή κύτταρα από οξειδωτικό στρες.
Η Σημασία της Ανακάλυψης
Ο καρκίνος του παγκρέατος παραμένει μια από τις πιο δύσκολες μορφές καρκίνου, με ποσοστό επιβίωσης πέντε ετών μικρότερο από 10%, λόγω της επιθετικής φύσης του και της αντοχής του σε συμβατικές θεραπείες όπως η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. «Η παγκόσμια αύξηση της συχνότητας και της θνησιμότητας του καρκίνου του παγκρέατος καθιστά επιτακτική την ανάγκη για νέες, αποτελεσματικές αντικαρκινικές ενώσεις, ιδιαίτερα από φυσικές πηγές», δήλωσε ο Ντανσιιτσοοντόλ.
Προηγούμενες μελέτες είχαν υποδείξει ότι το εκχύλισμα στέβιας έχει αντικαρκινικές ιδιότητες, αλλά η απομόνωση των ενεργών συστατικών ήταν δύσκολη. Η ζύμωση με Lactobacillus plantarum SN13T, ένα βακτήριο με καθεστώς GRAS (Generally Recognized As Safe), αποδείχθηκε καθοριστική, καθώς ενίσχυσε τη βιοδραστικότητα του εκχυλίσματος μέσω μικροβιακής βιομετατροπής. Η έρευνα υπογραμμίζει τη δυνατότητα των προβιοτικών να μετατρέπουν φυτικά εκχυλίσματα σε ισχυρά θεραπευτικά μέσα.
Διεθνείς Αντιδράσεις και Προοπτικές
Η ανακάλυψη προκάλεσε ενθουσιασμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Η Δρ. Αντζαλί Μέχρα, ειδικός στη διατροφική φαρμακολογία στο Δελχί, δήλωσε: «Τα ευρήματα ανοίγουν ένα νέο παράθυρο στην έρευνα για την πρόληψη του καρκίνου, ιδιαίτερα για επιθετικούς καρκίνους όπως του παγκρέατος». Οι ερευνητές σχεδιάζουν να προχωρήσουν σε δοκιμές σε ποντίκια για να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα του FSLE σε ολόκληρο βιολογικό σύστημα, με στόχο τη μελλοντική ανάπτυξη κλινικών δοκιμών.
Ωστόσο, η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, καθώς τα αποτελέσματα προέρχονται από εργαστηριακές δοκιμές σε κυτταρικές σειρές (PANC-1 και HEK-293). Περιορισμοί όπως η έλλειψη δεδομένων για τοξικότητα σε πολύπλοκα βιολογικά συστήματα και η ανάγκη για κλιμάκωση της παραγωγής παραμένουν. Οι ερευνητές τονίζουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την επιβεβαίωση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας σε ζώα και ανθρώπους.
Η μετατροπή της στέβιας από απλό γλυκαντικό σε πιθανό αντικαρκινικό παράγοντα μέσω ζύμωσης με Lactobacillus plantarum SN13T αποτελεί μια συναρπαστική εξέλιξη στην έρευνα για τον καρκίνο. Η παραγωγή του CAME και η επιλεκτική του δράση κατά των καρκινικών κυττάρων υπογραμμίζουν τη δυνατότητα των φυσικών ενώσεων και των προβιοτικών να φέρουν επανάσταση στις θεραπείες. Ενώ η πορεία προς την κλινική εφαρμογή είναι μακρά, η ανακάλυψη προσφέρει ελπίδα για νέες, φυσικές και στοχευμένες θεραπείες για τον καρκίνο του παγκρέατος. Όπως δήλωσε ο Σουγκιγιάμα, «η μικροβιακή βιομετατροπή αποτελεί μια αποτελεσματική στρατηγική για την ενίσχυση της φαρμακολογικής δράσης φυσικών εκχυλισμάτων».
