Κάθε πρωί ξυπνάμε και μέσα σε 10 λεπτά ξέρουμε ακριβώς τι «έγινε χθες» και τι «πρέπει να μας απασχολεί σήμερα».
Δεν το αποφασίσαμε εμείς. Το αποφάσισαν άλλοι για εμάς.
Αυτό λέγεται agenda-setting theory και είναι μία από τις πιο αποδεδειγμένες αρχές της επικοινωνίας από το 1972 (McCombs & Shaw).
Η θεωρία είναι απλή:
Τα ΜΜΕ δεν μας λένε τι να σκεφτόμαστε. Μας λένε για τι να σκεφτόμαστε.
Πώς γίνεται στην πράξη (2025 edition)
- Η αρχή των 3-4 θεμάτων
Την ίδια στιγμή που συμβαίνουν 10.000 γεγονότα στον πλανήτη, τα ελληνικά ΜΜΕ επιλέγουν 3-4 να γίνουν πρωτοσέλιδα.
Αποτέλεσμα: όλη η χώρα μιλάει για το ίδιο πράγμα για 48-72 ώρες.
Παράδειγμα Δεκεμβρίου 2025: ενώ η Γερμανία μπαίνει σε βαθιά ύφεση, η Ελλάδα έχει πόλεμο στα πρωτοσέλιδα για το «ποιος είπε τι στη Βουλή» και το «νέο σκάνδαλο με influencer». - Η επανάληψη = σημαντικότητα
Ό,τι ακούγεται 300 φορές την ημέρα στο ραδιόφωνο, το βλέπουμε ως «μεγάλο πρόβλημα».
Ό,τι δεν αναφέρεται καθόλου, εξαφανίζεται από το συλλογικό μυαλό.
Παράδειγμα: η κλιματική αλλαγή εξαφανίστηκε από την ατζέντα το καλοκαίρι του 2025 επειδή δεν υπήρχαν πυρκαγιές. Μόλις έσβησαν οι φωτιές, έσβησε και το θέμα. - Framing: η ίδια είδηση, δύο διαφορετικές ιστορίες
- «Η κυβέρνηση έδωσε 300 εκατ. για σχολεία» → θετικό
- «Η κυβέρνηση πετάει 300 εκατ. ενώ οι συνταξιούχοι πεινάνε» → αρνητικό
Τα γεγονότα ίδια, το πλαίσιο αλλάζει τα πάντα.
- Το clickbait και το συναίσθημα
Θυμός, φόβος, αγανάκτηση = περισσότερα κλικ = περισσότερα λεφτά.
Αποτέλεσμα: η είδηση που προκαλεί οργή θα είναι πάνω-πάνω, ακόμα κι αν αφορά 12 ανθρώπους.
Η είδηση που προκαλεί ελπίδα ή λύπη (αλλά όχι οργή) θα θαφτεί. - Η σιωπή είναι χρυσός (για αυτούς που πληρώνουν)
Θέματα που ενοχλούν μεγάλους διαφημιζόμενους ή πολιτικούς φίλους απλώς… δεν υπάρχουν.
Το 2025 στην Ελλάδα: ελάχιστη κάλυψη για τα κόκκινα δάνεια δεύτερης ευκαιρίας, τεράστια κάλυψη για το «τι είπε ο τάδε τραγουδιστής».
Πώς μας επηρεάζει στην καθημερινότητα
- Νιώθουμε ότι ο κόσμος είναι πιο επικίνδυνος από ποτέ (ενώ στατιστικά ζούμε στην πιο ασφαλή εποχή).
- Θεωρούμε ότι όλοι κλέβουν (γιατί μόνο οι σκανδαλοθηρικές ειδήσεις γίνονται viral).
- Αγανακτούμε για θέματα που δεν μας αφορούν άμεσα, ενώ τα πραγματικά προβλήματα της ζωής μας περνάνε απαρατήρητα.
Πώς να πάρεις πίσω τον έλεγχο
- Ρώτα κάθε πρωί: «Ποιος αποφάσισε ότι αυτό είναι το πιο σημαντικό σήμερα;»
- Κοίτα 3 διαφορετικές πηγές (μία αριστερή, μία δεξιά, μία ξένη). Η αλήθεια είναι συνήθως στη μέση.
- Βάλε χρονικό όριο στα νέα (15 λεπτά την ημέρα αρκούν).
- Κυνήγα το «γιατί» και το «ποιος ωφελείται» πίσω από κάθε μεγάλο τίτλο.
- Κάνε δική σου ατζέντα: γράψε κάθε Κυριακή τα 3 πράγματα που εσένα πραγματικά σε απασχολούν αυτή την εβδομάδα.
Η μεγαλύτερη ψευδαίσθηση του 2025 είναι ότι εμείς επιλέγουμε τι μας απασχολεί.
Στην πραγματικότητα, τις περισσότερες φορές απλώς ακολουθούμε το μενού που μας σέρβιραν.
Η ελευθερία ξεκινάει όταν αρχίζεις να διαβάζεις τον τίτλο και να λες:
«Ωραία. Και λοιπόν; Εγώ σήμερα θα ασχοληθώ με αυτό που πραγματικά μετράει για μένα».
Photo: Pixabay Geralt