Ο Ζελένσκι Προσκαλεί τον Ερντογάν πρώτη φορά μετά το 2022: Διπλωματική Κίνηση ή Τακτική Επιβίωσης;
Σε μια περίοδο που η Ουκρανία μάχεται να διατηρήσει τη διεθνή της υποστήριξη εν μέσω του παρατεταμένου πολέμου με τη Ρωσία, ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απηύθυνε πρόσκληση στον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για επίσημη επίσκεψη στο Κίεβο, την πρώτη από το 2022. Η ανακοίνωση, που έγινε από τον Ουκρανό πρέσβη στην Άγκυρα, Ναρίμαν Τζεϊλάλ, στις 4 Αυγούστου 2025, έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την Ουκρανία, καθώς η στρατιωτική και οικονομική πίεση κλιμακώνεται (Reuters, Kyiv Independent). Η πρόσκληση, που δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί από την Τουρκία, φέρνει στο προσκήνιο τις πολύπλοκες γεωπολιτικές ισορροπίες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ουκρανία, ενώ εγείρει ερωτήματα για τις προθέσεις και των δύο πλευρών.
Μια Πρόσκληση με Υψηλό Διακύβευμα
Η πρόσκληση του Ζελένσκι αντικατοπτρίζει την ανάγκη της Ουκρανίας να ενισχύσει τις διπλωματικές της σχέσεις και να εξασφαλίσει στήριξη από βασικούς περιφερειακούς παίκτες. Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, έχει διαδραματίσει έναν μοναδικό αλλά αμφιλεγόμενο ρόλο από την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022. Έχει προμηθεύσει την Ουκρανία με οπλισμένα drones Bayraktar και έχει υπογράψει συμφωνίες για κοινή παραγωγή όπλων, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί στενές οικονομικές και ενεργειακές σχέσεις με τη Ρωσία, αποφεύγοντας τις δυτικές κυρώσεις (CNN, The Guardian). Η τελευταία επίσκεψη του Ερντογάν στην Ουκρανία τον Αύγουστο του 2022 στο Λβιβ, καθώς και η συνάντησή του με τον Ζελένσκι στις 3 Φεβρουαρίου 2022 στο Κίεβο, υπογράμμισαν την προσπάθειά του να εμφανιστεί ως μεσολαβητής (Kyiv Independent).
Η επικείμενη επίσκεψη, αν πραγματοποιηθεί, αναμένεται να επικεντρωθεί σε δύο βασικούς τομείς: την επικύρωση της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ουκρανίας και Τουρκίας και τις προσπάθειες μεσολάβησης της Τουρκίας στον πόλεμο. Η συμφωνία, που υπογράφηκε λίγο πριν από την εισβολή του 2022, έχει επικυρωθεί από την Τουρκία τον Αύγουστο του 2024, αλλά παραμένει σε εκκρεμότητα από την Ουκρανία λόγω των πολεμικών συνθηκών. Προβλέπει την κατάργηση δασμών σε σημαντικό ποσοστό βιομηχανικών και γεωργικών προϊόντων, με στόχο την ενίσχυση του διμερούς εμπορίου (Yahoo News). Ωστόσο, η αδυναμία της Ουκρανίας να προχωρήσει στην επικύρωση εγείρει ερωτήματα για την εφικτότητα της συμφωνίας υπό τις παρούσες συνθήκες.
Η Διπλή Όψη της Τουρκικής Διπλωματίας
Η Τουρκία έχει τοποθετηθεί ως μεσολαβητής, φιλοξενώντας διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας το 2022 στην Κωνσταντινούπολη και μεσολαβώντας στη Συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας για την εξαγωγή σιτηρών, η οποία κατέρρευσε το 2023 . Πρόσφατα, στις 23 Ιουλίου 2025, η Τουρκία φιλοξένησε την τρίτη φάση συνομιλιών, οι οποίες δεν οδήγησαν σε συμφωνία αλλά κατέληξαν σε ανταλλαγές αιχμαλώτων. Ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα προσφερθεί να φιλοξενήσει περαιτέρω συνομιλίες, με δήλωση στις 28 Ιουλίου 2025 ότι είναι έτοιμος να υποδεχθεί διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Ωστόσο, η διπλή στάση της Τουρκίας—υποστήριξη της Ουκρανίας, αλλά και διατήρηση στενών δεσμών με τη Ρωσία—έχει προκαλέσει σκεπτικισμό. Αναλυτές, όπως ο Σονέρ Τσαγκάπταϊ από το Washington Institute, επισημαίνουν ότι η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει τη γεωπολιτική της επιρροή, χρησιμοποιώντας τη μεσολάβηση ως εργαλείο για να ενισχύσει τη θέση της στη Μαύρη Θάλασσα.
Η πρόταση του Ζελένσκι για έναν τετραμερή διάλογο με τη συμμετοχή του Ερντογάν, του ιδίου, του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν υποδηλώνει μια φιλόδοξη αλλά αβέβαιη προσπάθεια για διπλωματική πρόοδο . Ωστόσο, η πρόσφατη αποτυχία των συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη και η συνεχιζόμενη ρωσική στρατιωτική πίεση, με 1.058.260 συνολικές απώλειες από το 2022 και 1.120 μόνο την τελευταία ημέρα, σύμφωνα με το Γενικό Επιτελείο της Ουκρανίας, υπογραμμίζουν τις δυσκολίες .
Οι Προκλήσεις και οι Αμφιβολίες
Η πρόσκληση του Ζελένσκι έρχεται σε μια περίοδο εσωτερικών και εξωτερικών προκλήσεων για την Ουκρανία. Η πρόσφατη κρίση εμπιστοσύνης στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία του κόμματος «Υπηρέτης του Λαού», μετά την αμφιλεγόμενη ψήφιση νόμου για την περιορισμένη ανεξαρτησία αντιδιαφθοτικών οργανισμών, έχει αποδυναμώσει την πολιτική θέση του Ζελένσκι . Επιπλέον, η συνεχιζόμενη στρατιωτική πίεση από τη Ρωσία, με επιθέσεις σε περιοχές όπως η Ζαπορίζια και το Χάρκοβο, εντείνει την ανάγκη για διεθνή υποστήριξη .
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία αντιμετωπίζει τη δική της πρόκληση να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ των δεσμεύσεών της στο ΝΑΤΟ και των οικονομικών της σχέσεων με τη Ρωσία. Η απόφασή της να συνεχίσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, παρά τις δυτικές πιέσεις, έχει προκαλέσει επικρίσεις από συμμάχους, όπως οι ΗΠΑ. Επιπλέον, η εσωτερική πολιτική πίεση στον Ερντογάν, με τις επερχόμενες εκλογές το 2026, μπορεί να περιορίσει την ευελιξία του στη μεσολάβηση.
Μια Αβέβαιη Προοπτική
Η πρόσκληση του Ζελένσκι στον Ερντογάν αποτελεί μια στρατηγική κίνηση για την ενίσχυση της διπλωματικής θέσης της Ουκρανίας, αλλά φέρει σημαντικούς κινδύνους. Η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, αν επικυρωθεί, θα μπορούσε να προσφέρει οικονομική ανάσα στην Ουκρανία, αλλά η εφαρμογή της παραμένει αβέβαιη λόγω των πολεμικών συνθηκών. Παράλληλα, η μεσολαβητική φιλοδοξία της Τουρκίας δοκιμάζεται από την πολυπλοκότητα της σύγκρουσης και την έλλειψη προόδου στις προηγούμενες διαπραγματεύσεις. Η επιτυχία της επίσκεψης, αν πραγματοποιηθεί, θα εξαρτηθεί από την ικανότητα και των δύο ηγετών να πλοηγηθούν σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικών ανταγωνισμών και εσωτερικών περιορισμών.
