Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) είναι πλέον επίσημα μία από τις δέκα κύριες αιτίες θανάτου στον πλανήτη. Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη έρευνα που έχει γίνει ποτέ για το θέμα, η οποία δημοσιεύτηκε στις 7 Νοεμβρίου 2025 στο έγκριτο περιοδικό The Lancet, η νόσος αυτή προκάλεσε 1,48 εκατομμύρια θανάτους το 2023 και κατέχει την 9η θέση παγκοσμίως, αφήνοντας πίσω της ακόμα και τον καρκίνο του παχέος εντέρου ή του μαστού.
Οι αριθμοί είναι συγκλονιστικοί:
- Το 1990 υπήρχαν 378 εκατομμύρια άνθρωποι με ΧΝΝ.
- Το 2023 ο αριθμός εκτοξεύτηκε στα 788 εκατομμύρια – δηλαδή σχεδόν 1 στους 10 ενήλικες παγκοσμίως.
- Σχεδόν διπλασιασμός σε μόλις τρεις δεκαετίες.
Η νόσος ονομάζεται «σιωπηλή» επειδή στα πρώτα στάδια δεν δίνει σχεδόν καθόλου συμπτώματα. Όταν τελικά εμφανιστούν σημάδια (πρήξιμο στα πόδια, κόπωση, δύσπνοια), η βλάβη στα νεφρά είναι συνήθως μη αναστρέψιμη και ο ασθενής χρειάζεται αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση.
Οι βασικοί ένοχοι είναι γνωστοί:
- Σακχαρώδης διαβήτης (τύπου 1 και κυρίως τύπου 2)
- Υπέρταση
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα και κακή διατροφή
Στις πλούσιες χώρες η αύξηση οφείλεται κυρίως στην επιδημία του διαβήτη και της παχυσαρκίας. Στις φτωχότερες χώρες προστίθενται η έλλειψη πρόσβασης σε καθαρό νερό, η κακή διατροφή και η ανυπαρξία τακτικών ελέγχων.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου ζει το 80% των ασθενών, λιγότεροι από 1 στους 10 έχουν πρόσβαση σε αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση. Αποτέλεσμα: εκατομμύρια πεθαίνουν πρόωρα χωρίς καμία θεραπεία.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η λύση υπάρχει και είναι σχετικά απλή:
- Έγκαιρη διάγνωση με μια απλή εξέταση αίματος (κρεατινίνη) και ούρων (λευκωματίνη)
- Καλός έλεγχος της πίεσης (κάτω από 130/80)
- Σωστή ρύθμιση του διαβήτη
- Υγιεινή διατροφή και άσκηση
- Χρήση νέων φαρμάκων (SGLT2-αναστολείς, GLP-1 αγωνιστές) που επιβραδύνουν δραματικά την εξέλιξη της νόσου
Η χρόνια νεφρική νόσος δεν είναι πια μια «ήσυχη» απειλή. Είναι πλέον μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα, δίπλα στον καρκίνο και τις καρδιοπάθειες. Και όπως λένε οι ερευνητές του NYU Langone και του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης: «Αν δεν δράσουμε τώρα, η επόμενη δεκαετία θα είναι ακόμα χειρότερη».
