Η Βασίλισσα που Κρύφτηκε στο Κουτί και Μας Κοιτάζει Ακόμη: Το Μυστήριο της Νεφερτίτης
Η Ανακάλυψη: Ένα Μυστικό που Κρύφτηκε Επί 12 Χρόνια
Η ιστορία της ανακάλυψης του αγάλματος της Νεφερτίτης ξεκινά στις 6 Δεκεμβρίου 1912 στην αρχαία πόλη Αμάρνα, την προσωρινή πρωτεύουσα που είχε χτίσει ο φαραώ Ακενατόν. Ο διάσημος Γερμανός αρχαιολόγος Λούντβιχ Μπόρχαρντ (Ludwig Borchardt) και η ομάδα του έφεραν στο φως το περίφημο εργαστήριο του γλύπτη Θούτμωση. Εκεί, ανάμεσα σε πολλά άλλα έργα, βρέθηκε το αριστουργηματικό άγαλμα της Νεφερτίτης, ανέπαφο και με τα εκπληκτικά του χρώματα σχεδόν άθικτα.
Το πρόβλημα ήταν η διπλωματική πρακτική της εποχής. Σύμφωνα με τον νόμο του 1891, τα αρχαιολογικά ευρήματα μοιράζονταν μεταξύ της Αιγυπτιακής Υπηρεσίας Αρχαιοτήτων και της ομάδας που τα ανέσκαπτε, μια διαδικασία γνωστή ως “partitio”. Ο Μπόρχαρντ, γνωρίζοντας την ανεκτίμητη αξία του ευρήματός του, αποφάσισε να δράσει πονηρά. Στη συνάντηση για τη διανομή, παρουσίασε το άγαλμα της Νεφερτίτης σε αμυδρό φωτισμό, το έδειξε ως ένα κομμάτι “γύψου” και το περιέγραψε ως ένα μάλλον άσημο έργο, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα ένα κατεστραμμένο άγαλμα ενός βασιλιά για να αποσπάσει την προσοχή του Γάλλου επιθεωρητή. Η απάτη πέτυχε. Ο Μπόρχαρντ απέκτησε τη Νεφερτίτη και την έστειλε λαθραία στη Γερμανία το 1913.
Για τα επόμενα 12 χρόνια, η Νεφερτίτη παρέμεινε κρυμμένη στα γερμανικά χέρια. Ο Μπόρχαρντ και ο χρηματοδότης του, Τζέιμς Σάιμον, την κρατούσαν μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα, υποτίθεται για “επιστημονική μελέτη”. Η αλήθεια είναι ότι η ανακάλυψή της διατηρήθηκε μυστική, εν μέρει λόγω της έντασης των σχέσεων μεταξύ Γερμανίας και Αιγύπτου μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το άγαλμα εκτέθηκε τελικά στο κοινό το 1923, προκαλώντας διεθνή αίσθηση και έναν διπλωματικό πόλεμο που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με την Αίγυπτο να διεκδικεί την επιστροφή του.
Η Διαχρονική Γοητεία: Γιατί μας Μαγνητίζει 3.000 Χρόνια Μετά
Πέρα από την ίντριγκα της ανακάλυψης, η Νεφερτίτη μας μαγνητίζει για τρεις βασικούς λόγους:
1. Η Αιθέρια Ομορφιά της
Το άγαλμα της Νεφερτίτης θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της αρχαίας τέχνης. Η αξεπέραστη συμμετρία, οι λεπτές γραμμές του προσώπου, ο μακρύς λαιμός και η κομψή έκφραση δεν αντιπροσωπεύουν απλώς μια αληθινή βασίλισσα, αλλά ένα ιδανικό κάλλος. Η ρεαλιστική, αλλά ταυτόχρονα εξιδανικευμένη, τέχνη της περιόδου της Αμάρνα έσπασε τα παραδοσιακά άκαμπτα πρότυπα της αιγυπτιακής γλυπτικής, δίνοντας έμφαση στην ανθρώπινη φύση και την ομορφιά.
2. Η Δύναμη και ο Ρόλος της
Η Νεφερτίτη δεν ήταν απλώς η όμορφη σύζυγος ενός φαραώ. Ήταν μια γυναίκα με μεγάλη πολιτική και θρησκευτική δύναμη. Ήταν το δεξί χέρι του Ακενατόν κατά τη διάρκεια της ριζοσπαστικής του θρησκευτικής μεταρρύθμισης, κατά την οποία προσπάθησε να επιβάλει τη μονοθεϊστική λατρεία του θεού του ήλιου, Ατόν. Φαίνεται ότι είχε έναν εξαιρετικά ισχυρό ρόλο, απεικονιζόμενη συχνά σε μνημεία με ίσα δικαιώματα με τον σύζυγό της. Υπάρχουν μάλιστα ενδείξεις ότι μπορεί να βασίλεψε για μικρό χρονικό διάστημα μετά τον θάνατο του Ακενατόν με το όνομα Σμενκαρέ, γεγονός που την καθιστά μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες στην ιστορία.
3. Το Αδιάλυτο Μυστήριο του Τέλους της
Αν και ο ρόλος της στην πολιτική και τη θρησκεία είναι τεκμηριωμένος, η Νεφερτίτη εξαφανίζεται μυστηριωδώς από την ιστορία μετά το 14ο έτος της βασιλείας του Ακενατόν. Οι μελετητές υποθέτουν ότι ίσως πέθανε από μια επιδημία, εκθρονίστηκε ή άλλαξε το όνομά της για να κυβερνήσει μόνη της. Το μεγαλύτερο μυστήριο παραμένει ο τάφος της, ο οποίος δεν έχει βρεθεί ποτέ. Θεωρίες, όπως η πρόσφατη του Βρετανού αρχαιολόγου Νίκολας Ριβς, που υποστηρίζει ότι ο τάφος της κρύβεται πίσω από μια κρυφή πόρτα στον τάφο του Τουταγχαμών, συνεχίζουν να πυροδοτούν τη φαντασία του κοινού και να διατηρούν το μύθο της ζωντανό.
Το άγαλμα της Νεφερτίτης δεν είναι απλώς ένα αρχαιολογικό εύρημα, αλλά ένα σύμβολο που συνδυάζει την τέλεια ομορφιά με μια συναρπαστική ιστορία ισχύος και ένα μυστήριο που αρνείται να πεθάνει. Η αθάνατη βασίλισσα της Αμάρνα, με την αινιγματική της ματιά, συνεχίζει να μας θυμίζει ότι η ιστορία έχει ακόμα πολλά μυστικά να αποκαλύψει.
