Στην Ελλάδα, η φράση «δεν είμαι καλά, άσε με λίγο» έχει γίνει σχεδόν εθνικό σύνθημα. Την ακούμε από φίλους, συντρόφους, γονείς, παιδιά, συναδέλφους. Είναι σύντομη, κοφτή και συνήθως συνοδεύεται από σιωπή ή απότομο κλείσιμο τηλεφώνου. Κι όμως, πίσω από αυτές τις έξι λέξεις κρύβεται ένα ολόκληρο σύμπαν συναισθημάτων που εμείς οι Έλληνες σπάνια λέμε με το όνομά τους.
Τι σημαίνει πραγματικά;
- «Είμαι συντετριμμένος/η, αλλά δεν θέλω να το αναλύσω τώρα»
Συνήθως η φράση βγαίνει όταν κάποιος έχει δεχτεί πολύ δυνατό συναισθηματικό χτύπημα: χωρισμός, απώλεια, απογοήτευση στη δουλειά, οικογενειακό πρόβλημα. Δεν έχει δυνάμεις να εξηγήσει, να δικαιολογηθεί ή να παρηγορηθεί. Το «άσε με λίγο» είναι στην ουσία παράκληση για χώρο και χρόνο. - «Ντρέπομαι να πω αυτό που πραγματικά νιώθω»
Στην ελληνική κουλτούρα η ευαλωτότητα θεωρείται ακόμα (άδικα) αδυναμία, ειδικά στους άντρες. Αντί να πει κάποιος «φοβάμαι», «νιώθω μόνος», «έκανα λάθος και με τρώει», προτιμάει το γενικό και αόριστο «δεν είμαι καλά». Είναι πιο ασφαλές. - «Θυμώνω μαζί σου, αλλά δεν θέλω καβγά αυτή τη στιγμή»
Πολλές φορές η φράση είναι κωδικός για «με πείραξες, με πλήγωσες, αλλά δεν έχω όρεξη για φωνές». Ειδικά σε ζευγάρια, λειτουργεί σαν «σιωπηλή διαμαρτυρία»: σε ειδοποιώ ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν σου δίνω ακόμα το δικαίωμα να το συζητήσουμε. - «Έχω burnout και δεν ξέρω πώς να το πω»
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι νέοι (και όχι μόνο) την χρησιμοποιούν όταν απλώς δεν αντέχουν άλλο: δουλειά, υποχρεώσεις, social media, ειδήσεις, τα πάντα. Είναι ο τρόπος να πουν «δεν παλεύεται άλλο η καθημερινότητα» χωρίς να ακουστούν υπερβολικοί. - «Θέλω να με κυνηγήσεις λίγο» (η ελληνική ειδικότητα)
Εδώ μπαίνουμε στο καθαρά δικό μας folklore. Για κάποιους, το «άσε με λίγο» είναι τεστ: αν με αγαπάς πραγματικά, θα επιμείνεις, θα με πάρεις τηλέφωνο, θα έρθεις από το σπίτι. Είναι η παθητική-επιθετική βερσιόν του «πες μου ότι με θέλεις».
Πώς απαντάμε σωστά όταν την ακούμε;
- Αν είναι φίλος/φίλη: «Εντάξει, είμαι εδώ όποτε θες. Χωρίς πίεση».
- Αν είναι σύντροφος: «Το σέβομαι το χώρο σου. Όταν είσαι έτοιμος/η, είμαι δίπλα». (Και μετά πράγματι δίνουμε χώρο – δεν βομβαρδίζουμε με μηνύματα.)
- Αν είναι παιδί ή γονιός: Μια αγκαλιά χωρίς λόγια συχνά λέει περισσότερα από χίλια «τι έπαθες;».
Η αλήθεια είναι ότι η φράση αυτή είναι ο ελληνικός τρόπος να πούμε «με πονάει η ψυχή μου» χωρίς να το πούμε ακριβώς. Και ίσως ήρθε η ώρα, σιγά-σιγά, να μάθουμε να λέμε και το δεύτερο κομμάτι πιο ανοιχτά. Μέχρι τότε όμως, όταν την ακούσετε, ξέρετε: δεν είναι αγένεια. Είναι κραυγή που βγαίνει ψιθυριστά.