Σε μια στιγμή που θυμίζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, τρεις Κινέζοι αστροναύτες –οι “ταϊκοναύτες” όπως τους αποκαλούν στην πατρίδα τους– κατάφεραν να γυρίσουν σώοι και αβλαβείς στη Γη, μετά από μέρες έντασης και απροσδόκητες προκλήσεις στον ουρανό. Η αποστολή Shenzhou-20, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2025, ολοκληρώθηκε χθες, Παρασκευή 14 Νοεμβρίου, με μια προσγείωση που έμοιαζε βγαλμένη από ταινία: μια διαστημική κάψουλα να κατεβαίνει αργά με ένα γιγάντιο αλεξίπτωτο σε κόκκινο και λευκό, να αγγίζει το έρημο έδαφος της Εσωτερικής Μογγολίας, βόρεια της Κίνας. Και πίσω από αυτή την επιτυχία, κρύβεται μια ιστορία ανθρώπινης ανθεκτικότητας, τεχνολογικής ευφυΐας και… διαστημικών σκουπιδιών.
Η Αναπάντεχη “Καταιγίδα” Σκουπιδιών
Όλα ξεκίνησαν ιδανικά. Ο Chen Dong (46 ετών), ο Chen Zhongrui (41 ετών) και ο Wang Jie (36 ετών) εκτοξεύτηκαν από το Κέντρο Εκτόξευσης Jiuquan στις 24 Απριλίου, με προορισμό τον κινεζικό διαστημικό σταθμό Tiangong –τον “Ουράνιο Παλάτι”, όπως μεταφράζεται το όνομά του. Για έξι μήνες, το τρίο αυτό, με τον έμπειρο Chen Dong επικεφαλής (που ήδη κατείχε ρεκόρ σε ημέρες στο διάστημα και εξωτερικές διαδρομές), διεξήγαγε πειράματα σε βιολογία, φυσική και ιατρική, ενώ συνέβαλε στην καθημερινή λειτουργία του σταθμού. Ο Tiangong, που ολοκληρώθηκε το 2022, είναι το καμάρι της Κίνας: ένας αυτόνομος σταθμός ύψους 100 μέτρων, που φιλοξενεί τρεις αστροναύτες για περιόδους έξι μηνών και λειτουργεί ανεξάρτητα από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ), λόγω αμερικανικών περιορισμών συνεργασίας.
Η επιστροφή προγραμματιζόταν για τις 5 Νοεμβρίου. Οι “παλιοί” είχαν ήδη παραδώσει τα “κλειδιά” του σταθμού στην επόμενη ομάδα, που έφτασε με το Shenzhou-21 στις 31 Οκτωβρίου. Όμως, λίγο πριν την αποχώρηση, οι μηχανικοί εντόπισαν πρόβλημα: μια λεπτή ρωγμή σε ένα μικρό παράθυρο της κάψουλας επιστροφής του Shenzhou-20. Πιθανότατα αιτία; Ένα κομμάτι διαστημικών απορριμμάτων –αυτών των “σκουπιδιών” του διαστήματος, παλιά τμήματα πυραύλων, δορυφόρων και εργαλείων που περιφέρονται με χιλιάδες χιλιόμετρα την ώρα γύρω από τη Γη. Μια τέτοια σύγκρουση μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη: κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα, η θερμότητα και η πίεση θα μπορούσαν να κάνουν τη ρωγμή μοιραία.
Η Κινεζική Υπηρεσία Επανδρωμένων Πτήσεων (CMSA) ανέφερε ότι η ζημιά “δεν πληρούσε τα κριτήρια ασφάλειας”. Αποτέλεσμα; Εννέα μέρες καθυστέρηση, με το πλήρωμα να μένει “εγκλωβισμένο” στον σταθμό –όχι λόγω βλάβης συστημάτων, αλλά για προληπτικούς λόγους. Στο μεταξύ, η ομάδα του Shenzhou-21, που μόλις είχε φτάσει, βρέθηκε ξαφνικά χωρίς “σωσίβιο”: το δικό τους σκάφος χρησιμοποιήθηκε για την επιστροφή των προηγούμενων, αφήνοντάς τους να περιμένουν νέο όχημα.
Η Επιτυχής “Σωτηρία” και τα Πρώτα Βήματα στη Γη
Η λύση ήρθε γρήγορα και καινοτόμα: Οι τρεις ταϊκοναύτες επιβιβάστηκαν στο Shenzhou-21 και αποσύνδεσαν από τον σταθμό στις 14:49 ώρα Πεκίνου (10:49 ώρα Ελλάδας). Η κάψουλα επανήλθε στην ατμόσφαιρα, ακολουθώντας την τροχιά της, και προσγειώθηκε στις 16:40 τοπική ώρα (12:40 ώρα Ελλάδας) στην περιοχή Dongfeng της Εσωτερικής Μογγολίας –ένα έρημο τοπίο ιδανικό για τέτοιες αποστολές, λόγω της απομόνωσης και των καλών καιρικών συνθηκών.
Η κρατική τηλεόραση CCTV μετέδωσε ζωντανά τις εικόνες: Η κάψουλα, κρεμασμένη από αλεξίπτωτο, κατεβαίνει αργά, ενώ ομάδες διάσωσης την πλησιάζουν με ελικόπτερα. Οι αστροναύτες βγήκαν χαμογελαστοί, με τον Chen Dong να λέει: “Αυτή η αποστολή ήταν μια πολύτιμη εμπειρία, ένα τεστ, και είμαι περήφανος”. Ιατρικές ομάδες επιβεβαίωσαν ότι όλοι είναι “σε εξαιρετική φόρμα”, μετά από 204 ημέρες στο διάστημα –ένα νέο ρεκόρ για κινεζικό πλήρωμα. Μαζί τους επέστρεψαν και δείγματα από πειράματα, όπως ποντίκια και ψάρια ζέμπρα, που μελετούν οι επιστήμονες για τις επιδράσεις της μικροβαρύτητας σε ζωντανούς οργανισμούς.
Μαθήματα από τα “Σκουπίδια” του Ουρανού
Αυτό το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Ο ΔΔΣ έχει αποφύγει συγκρούσεις με ελιγμούς εκατοντάδες φορές, ενώ η Κίνα έχει ήδη χρειαστεί να κάνει παρόμοιες κινήσεις για τον Tiangong. Τα διαστημικά απορρίμματα –πάνω από 36.000 αντικείμενα μεγαλύτερα από 10 εκατοστά– αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα, και η Κίνα, με φιλόδοξους στόχους όπως η επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη ως το 2030, επενδύει σε τεχνολογίες καθαρισμού τροχιάς.
Η CMSA χαρακτήρισε την επιστροφή “πρώτη επιτυχημένη εφαρμογή εναλλακτικής διαδικασίας” στο πρόγραμμα του σταθμού, αποδεικνύοντας την ετοιμότητα του συστήματος. Σύντομα, ένα νέο Shenzhou-22 θα φέρει ανταλλακτικό όχημα για την τρέχουσα ομάδα, διατηρώντας τον ρυθμό των αποστολών.
Ένα Βήμα Προς στο Μέλλον
Η ιστορία των τριών ταϊκοναυτών υπενθυμίζει ότι το διάστημα, όσο μαγευτικό, είναι και επικίνδυνο –αλλά η ανθρώπινη ευφυΐα το κατακτά βήμα-βήμα. Με τον Tiangong να λειτουργεί απρόσκοπτα και σχέδια για διεθνείς συνεργασίες (όπως η εκπαίδευση αστροναυτών από το Πακιστάν), η Κίνα εδραιώνεται ως υπερδύναμη του διαστήματος. Ίσως, κάποια μέρα, τέτοιες “περιπέτειες” να γίνουν ρουτίνα, αλλά για τώρα, είναι απλώς… αστρική επιτυχία.